Zapobieganie i zwalczanie rabunków pszczelich
W okresie bezpożytkowym, szczególnie jesienią, rodzinom może zagrażać poważne niebezpieczeństwo. Jest nim rabunek.
Rabunek polega na masowym wnikaniu pszczół do obcego ula i zabieraniu zgromadzonych tam zapasów. Z reguły strażniczki pilnują wylotka, czasami jednak straż ta słabnie. Dzieje się tak w przypadku osłabienia rodziny przez chorobę, w czasie głodu, utraty matki, nieszczelności ula, czy zbyt szerokiego wylotka.
Rabunki występują najczęściej po urwaniu się pożytku. Jego powstawaniu sprzyja niewyrównanie rodzin w pasiece /silne i słabe/, pozostawianie na pasieczysku plastrów, ścinków wosku z miodem, sprzętów i narzędzi powalanych miodem oraz nieszczelność uli.
Rabunek rozpoczyna się walką pszczół na wylotku. Jeśli rabujące pszczoły zyskują przewagę walka przenosi się do wnętrza ula. Pszczoły wzajemnie się ścinają. Matka ginie okłębiona. Rabusie zabierają zapasy i wynoszą je do swojego ula. Resztka rabowanych pszczół przyłącza się do rabusiów i opuszcza ul. Rodzina przestaje istnieć.
Rabunek może rozszerzać się na całą pasiekę. Wzrasta wtedy agresywność pszczół, które mogą wtedy atakować ludzi i zwierzęta. Stan taki określano kiedyś słowem „zjedź”.
Odmianą tego jest tzw. „cichy rabunek”. Pszczoły rabujące przyjmują wówczas zapach rodziny rabowanej i nie są zatrzymywane przez strażniczki. Atak ten nie ma charakteru masowego i trudno go zauważyć, jednak z czasem może on pozbawić rodzinę rabowaną pokarmu, przez co ta ginie z głodu.
Zapobieganie rabunkom polega na przestrzeganiu następujących zaleceń:
- – przeglądy powinny być krótkotrwałe, zwłaszcza w czasie jesiennych prac czy miodobrania , w razie powstania nalotu pszczół należy się przenieść w inny kąt pasieki, lub przerwać pracę na jakiś czas,
- – nie wolno na pasieczysku rozlewać miodu i syropu, zostawiać ramek, sprzętu i narzędzi. Niedopuszczalne jest słodzenie wody w poidle.
- – wielkość gniazd powinna być dostosowana do siły rodziny,
- – słabsze rodziny powinny mieć zwężone wylotki,
- – ule powinny być szczelne, tak aby rabuśnice nie mogły wnikać „tylnymi drzwiami”,
- – utrzymywać należy silne ,wyrównane rodziny,
- – zamykanie nowoutworzonych odkładów na kilka dni „na głucho”.
Jeśli mimo przestrzegania tych zaleceń rabunek się pojawi trzeba podjąć próbę jego opanowania. Można rozpocząć od zwężenia otworu wylotkowego „na jedną pszczołę”, lub całkowicie zamknąć ul przy zapewnieniu wentylacji. Możemy także wylotek zasłonić szybą lub mokrą trawą. Jeśli te zabiegi nie pomagają cały ul możemy nakryć mokrym prześcieradłem. W skrajnym przypadku ul wynosimy z pasieczyska i chowamy w ciemnej, chłodnej piwnicy na kilka dni.
Jesienią w wypadku cichego rabunku obejmującego tylko jedną rodzinę można zamienić miejscami ul rabujący i rabowany, co zdezorientuje rabujące pszczoły
Słowniczek pszczelarski
Rabunek – odbieranie przez pszczoły rabujące zapasów innym rodzinom
Cichy rabunek – rabujące pszczoły przybierają zapach rodziny rabowanej i nie są atakowane przez strażniczki
Zjedź – masowy rabunek obejmujący całą pasiekę
Okłębienie matki – wrogo nastawione pszczoły otaczają matkę zwartą grupą. Matka ginie uduszona
Zabudowa zimna – ułożenie ramek w gnieździe prostopadle do ściany frontowej
Zabudowa ciepła – ułożenie ramek równolegle do ściany frontowej ula
Podkarmiaczka – naczynie służące do podawania pszczołom syropu. Może być słoikowa, skrzynkowa, ramkowa, wiaderkowa itd.
