Artykuły
Najważniejsze błędy w praktyce pszczelarskiej
Najważniejsze błędy w praktyce pszczelarskiej
Każdy z nas jest omylny, popełnia błędy świadomie lub nie, z niewiedzy i braku doświadczenia lub z rutyny i błędnych przyzwyczajeń, z lenistwa lub nadgorliwości. Oto wykaz najważniejszych błędów , zaniedbań i grzechów , na jakie narażamy nasze pszczoły.
1. Błędy dot. lokalizacji pasieki:
- Lokalizacja w terenie przepszczelonym lub umieszczenie zbyt dużej ilości uli w jednym miejscu.
W przeciętnych warunkach na 1 km2 może przypadać 5-7 rodzin, czyli do 50 w promieniu 1,5 km.
- Lokalizacja w terenie nieodpowiednim tzn. wilgotnym, zacienionym, o północnej wystawie, narażonym na silne wiatry. Tam rozwój będzie słabszy i częściej będą występować choroby.
- Lokalizacja w terenie o słabych pożytkach, w sąsiedztwie dużych skupisk ludzkich, intensywnego rolnictwa / ryzyko pożądleń lub zatruć/.
2. Błędy w urządzeniu pasieczyska:
- Brak dojazdu do pasieki, jej ogrodzenia, lub żywopłotu. Mała powierzchnia pasieczyska.
- Brak dostępu do wody i energii elektrycznej. Brak magazynu i pracowni pasiecznej.
- Brak niezbędnych urządzeń, jak waga, topiarka słoneczna i poidło pasieczne.
3. Błędy w przygotowaniu rodzin do zimowli:
- Opóźnianie prac jesiennych / powinny być zakończone do 15 września/.
- pozostawianie do zimowli starych, wypracowanych pszczół i rodzin ze starymi /powyżej 2 lat/ matkami.
- Pozostawianie zbyt obszernych gniazd, zimowanie na starych, ciemnych plastrach.
- Opóźnianie karmienia - powinno być zakończone do 15 września.
- Zapewnienie zbyt niskich zapasów pokarmowych. Zapas zimowy powinien wystarczyć aż do pierwszych pożytków wiosennych, czyli do końca kwietnia.
- Zazimowanie bez zapasów pierzgi, co opóźni wiosenny rozwój.
- Dopuszczanie lub wywoływanie rabunku.
- Zimowanie słabych rodzin – takie rodziny jesienią powinny być połączone.
4. Błędy podczas zimowli:
- Niezapewnienie wentylacji uli , co prowadzi do zawilgocenia.
- Hałasy i niepokój na pasieczysku, osłuchiwanie rodzin, odkopywanie śniegu.
- Ataki gryzoni, ptaków lub drapieżników na ule.
- Całkowity brak nadzoru nad zimująca pasieką / brak szybkiej reakcji na nagłe zdarzenia np. skutki silnych wiatrów , działania wandali itp./
5. Pierwszy oblot wiosenny:
- Nieobecność pszczelarza w pasiece podczas pierwszego oblotu.
- Brak reakcji na stwierdzone osypanie się rodzin /pozostawienie otwartych uli z osypanymi rodzinami co skutkuje rabunkiem
i rozprzestrzenianiem się chorób/.
- Niewykonanie oczyszczenia i udrożnienia wylotków.
- Otwieranie wszystkich uli i wykonywanie przeglądów.
6. Błędy popełniane w okresie wczesnego wiosennego rozwoju:
- Zbyt wczesne i nadmierne poszerzanie gniazd.
- Brak czynnego poidła z czystą wodą na pasieczysku.
- Brak pokarmu. Podkarmianie syropem , co ochładza gniazdo i osłabia rodzinę.
7. Błędy okresu silnego rozwoju wiosennego:
- Zwlekanie z poddaniem ramki pracy.
- Opóźnianie poszerzania gniazda, brak wentylacji i zaduch w ulach,
- Poddawanie zbyt małej ilości węzy.
- Traktowanie rójki, jako metody powiększania pasieki.
- Zbyt częste wykorzystanie w pasiece mateczników rojowych co może prowadzić do wzmożonej rojliwości.
- Nieopanowanie nastroju rojowego i dopuszczenie do wyjścia rójki oraz jej ucieczka.
8. Błędy przy tworzeniu odkładów:
-Wykonywanie odkładów przy złej pogodzie i braku pożytków.
- Wykonywanie odkładów zbyt słabych, które nie dojdą do siły przed zimowlą.
- Wykonywanie odkładów zbyt późno /w lipcu/.
-Przeniesienie matki do odkładu.
- Brak wody i pokarmu w odkładzie.
-Dopuszczenie do wyrabowania odkładu.
- Nie wykonanie zabiegu zwalczania warrozy w odkładzie.
9. Błędy przy poddawaniu matek:
- Poddawanie matek przy złej pogodzie i braku pożytku.
- Narażanie matek na ścięcie przez stosowanie niewłaściwych metod poddawania lub z powodu niezgodności genetycznej matki
i rodziny przyjmującej.
- Niedostosowanie metody poddawania do wartości matki, warunków zewnętrznych i stanu rodziny.
- Poddawanie matek do rodziny nieprzygotowanej /głód, miseczki matecznikowe, trutówka/.
- Przeglądanie rodziny krótko po poddaniu matki /wolno nie wcześniej jak po 5 dniach/.
- Umieszczanie klateczki z matką z boku gniazda lub w miodni oraz poddawanie matki bez pszczół towarzyszących.
- Poddawanie matek złej jakości , nieznanego pochodzenia i nieoznakowanych.
- Tworzenie w pasiece mieszanki ras i linii hodowlanych, ciągłe eksperymentowanie w kwestii kształtowania pogłowia, import „kieszonkowy” matek z odległych regionów czy nawet innych kontynentów.
10. Błędy okresu pożytkowego:
- Nie oddzielenie gniazda od miodni, brak miejsca na składanie zbiorów co powoduje zalewanie gniazda nektarem i brak miejsca do czerwienia.
- Brak właściwej wentylacji uli, co skutkować może obniżeniem zbiorów i gorszą jakością miodu / podwyższona zawartość wody/.
- Brak pożytku / zaniedbanie kontroli wskazań wagi pasiecznej/ i niereagowanie na głód w rodzinach. Dopuszczenie do obniżenia „żelaznego zapasu” pokarmu poniżej 4-5 kg.
-Brak letniego podkarmiania rodzin „na siłę”.
- Zła organizacja miodobrania skutkująca nalotem i rabunkiem.
11. Błędy w postępowaniu z pszczołami:
- Nadużywanie dymu, nerwowość i hałasowanie przy ulu.
- Obce drażniące zapachy / pot, alkohol, perfumy, chemikalia itp./.
- Pozostawianie na pasieczysku ramek, sprzętu, narzędzi, rozlewanie syropu, podkarmianie w środku dnia – wszystko to może prowadzić do rabunków.
- Zbyt częste, niepotrzebne i długotrwałe przeglądy rodzin. Wykonywanie przeglądów w czasie niesprzyjającej pogody /zimno, deszczowo, w okresie przedburzowym/.
12. „Grzechy” pszczelarza przeciwko zdrowiu pszczół:
- Nieumiejętność wyciągania wniosków z obserwacji rodzin / ich zachowania, wyglądu czerwiu, osypu pod wylotkiem, słabego rozwoju, ewidentnych objawów chorobowych/.
- Nieumiejętność diagnozowania chorób pszczół i zwlekanie z interwencją w razie choroby.
- Osłabianie odporności rodzin poprzez stwarzanie złych warunków bytowania.
- Zbyt długie użytkowanie plastrów , a zbyt mała wymiana węzy / poniżej 50% rocznie/.
- Nie przestrzeganie zasad higieny w pasiece i nie stosowanie dezynfekcji uli, ramek, sprzętu.
- Nadużywanie sody żrącej i kwasu octowego lodowatego w dezynfekcji ramek .
- Nie stosowanie planowej wymiany matek od czego także w dużej mierze zależy zdrowotność rodzin.
- Narażanie pszczół na wytrucie.
Warroza:
- Lekceważenie warrozy i związanych z nią infekcji wirusowych.
- Wiosenne stosowanie chemicznych środków warrozobójczych przy jednoczesnym zaniechaniu stosowania metod biotechnicznych / ramka pracy/.
- Stosowanie kwasów organicznych które są silnymi truciznami szkodzącymi pszczołom i pszczelarzowi.
- Niewłaściwe terminy stosowania leczenia, w tym brak synchronizacji zabiegów na danym terenie, co powoduje wtórne porażenie pasożytem.
- Nieleczenie odkładów i rojów.
Zgnilec złośliwy:
- Spóźnione diagnozowanie obecności zgnilca w pasiece, lub nieumiejętność rozpoznania choroby.
- Zwlekanie z rozpoczęciem leczenia, co skutkuje rozprzestrzenianiem się choroby.
- Próby odzyskania miodu i wosku z chorego pnia.
- Przesiedlanie na stare plastry a nie na węzę.
- Niepowiadomienie Inspekcji Weterynaryjnej o chorobie.
13. Błędy przy pozyskiwaniu produktów pszczelich:
- Odbieranie miodu niedojrzałego.
- Świadome fałszowanie miodu.
- Pozostawianie miodu w otwartych naczyniach / wchłanianie wody/, oraz wystawianie na działanie światła.
- Przegrzewanie powyżej 42 o C przy dekrystalizacji.
- Brak właściwego oznakowania przy sprzedaży.
- Opóźnienia w suszeniu pyłku pobranego z poławiacza, niedosuszenie i niedoczyszczenie.
- Przetrzymywanie na świetle , luzem, bez szczelnych opakowań.
- Dopuszczenie do rozwoju larw i rozkruszków w pyłku.
- Pozyskiwanie wosku zakażonego zgnilcem.
- Chemiczne domieszki w wosku /leki, kwasy naftalina itp./
14. Inne błędy i zaniedbania:
- Brak dokumentacji pasiecznej.
- Brak dbałości o estetykę pasieki.
- Niepogłębianie wiedzy pszczelarskiej.
- Rutynowe podejście do pszczół, bez uwzględnienia zmiennych warunków, np. pogodowych, pożytkowych itd.
- Szukanie przyczyn niepowodzeń zawsze na zewnątrz, nigdy u siebie.
Jan Ślósarz
