Artykuły

CZĘŚĆ XI

 Poradnik Początkującego Pszczelarza cz. XI

b) Poradnik młodego pszczelarza. Produkty pszczele /c.d/

Propolis:      

Kolejnym, bardzo ważnym produktem pszczelim, mającym wielkie znaczenie w apiterapii jest kit pszczeli zwany także z greckiego propolisem.

Jest to kleista, żywiczna substancja koloru ciemnobrązowego o intensywnym zapachu. Pszczoły zbierają go z pączków drzew, głównie brzozy i topoli. Chociaż w ulu występuje w niewielkich ilościach spełnia w nim niesłychanie istotną rolę. Używany jest przez pszczoły do powlekania wnętrza ula, ramek, a także komórek plastra, w których dojrzewa czerw.

Propolis „odkryty” u nas w latach 70-tych i 80–tych ubiegłego wieku był znany już w starożytnym Egipcie, gdzie używano go do balsamowania zwłok, wiedziano, że jest lekiem skutecznym w wielu schorzeniach.

Kit nie rozpuszcza się w wodzie, lecz tylko i to częściowo w rozpuszczalnikach organicznych, takich jak spirytus etylowy, chloroform, eter, aceton, benzyna i gliceryna.

Skład chemiczny kitu jest bardzo skomplikowany / ok. 300 składników/ i nie do końca poznany. Najwięcej w kicie jest związków fenolowych, flawonoidów, terpenów, wosków. Pszczoły przynoszą do ula niewielkie ilości propolisu, zajmuje się tym nie więcej niż kilkanaście robotnic naraz. Trudno też zmusić je do zwiększenia zbioru propolisu. Zaczynają wtedy „oszukiwać” przynosząc do ula smołę, lub inne substancje chemiczne.

Kit pszczeli jest najsilniej działającym na drobnoustroje i organizm człowieka produktem pszczelim / prócz jadu/. Wykazuje bardzo silne działanie bakteriobójcze, regenerujące tkanki, pobudza metabolizm, oraz układ odpornościowy człowieka, wreszcie wykazuje się silnym działaniem znieczulającym. Aktywne działanie bakteriobójcze kitu zależy głównie od substancji z grupy flawonoidów. Jest ich wiele, a skuteczność ich działania polega na sumowaniu i wzmacnianiu działań poszczególnych składników. Mechanizm ten, zwany synergizmem powoduje, że bakterie nie mogą się uodpornić na działanie propolisu tak jak np. na antybiotyki.

Przechodząc do szczegółów, stwierdzono niszczące działanie kitu na chorobotwórcze gronkowce /w tym szczególnie odpornego gronkowca złocistego/, dwoinki, paciorkowce, prątki gruźlicy, grzyby i wirusy /np. grypy i zapalenia mózgu/, a również pierwotniaki /np. rzęsistka i lamblię/. Wykazano również znakomite efekty połączonego leczenia antybiotykami i propolisem.

Badania medyczne dowiodły, że kit ma regeneracyjne działanie na tkanki miękkie, a nawet chrzęstne. Stwierdzono także jego wpływ na syntezę przeciwciał i ich aktywizacje w organiźmie człowieka, co doprowadzało do szybszej eliminacji czynników chorobotwórczych.

Kitem pszczelim leczy się głównie rany oraz wszelkie schorzenia skórne, a więc zakażenia, czyraki, zajady, egzemy, a także grzybice oraz choroby alergiczne skóry. Skuteczność wyleczenia wynosi w tych przypadkach 76%.

Pozytywne skutki wyleczenia uzyskuje się także w wypadku chorób wirusowych, jak np. opryszczka wargowa i półpasiec oraz w żylakowych owrzodzeniach nóg i odleżynach. Doskonałe skutki przynosi terapia propolisowa oparzeń termicznych i chemicznych oraz odmrożeń. Dobre efekty uzyskiwano w leczeniu ostrych i przewlekłych schorzeń nosa i zatok, krtani i gardła, a także we wszelakich schorzeniach jamy ustnej /afty, pleśniawki/ i powikłaniach dentystycznych.

W schorzeniach wewnętrznych stwierdzono wpływ kitu na obniżenie ciśnienia, leczenie owrzodzeń żołądka i jelit oraz hemoroidów. Skuteczny był także w leczeniu schorzeń górnych dróg oddechowych i płuc, jak np. astma, czy zapalenie płuc. Pomocnym okazał się także w wypadkach chorób reumatycznych, nadczynności tarczycy, cukrzycy, chorób dróg żółciowych i moczowych.

Kit stosuje się głównie w postaci wyciągu etanolowego /tzw. EEP/ oraz w formie maści. Dawniej pszczelarze sami produkowali te specyfiki w warunkach domowych. Dziś mamy w każdej aptece, czy sklepie zielarskim szeroką gamę preparatów propolisowych.

Ponieważ kit jest środkiem silnie działającym, leczenie zwłaszcza poważniejszych schorzeń należy konsultować z lekarzem. Uważać też trzeba na ewentualne uczulenia, którym ulega 1 na 400 pacjentów.

W chorobach skórnych i ranach stosujemy wyciąg etanolowy, lub maść. W leczeniu grzybic smaruje się chore miejsca 3 razy dziennie. Podobnie leczy się wczesne stadia odleżyn i ran żylakowych. Można też stosować kompresy i 10%-owe emulsje wodno-etanolowe.    

W chorobach jamy ustnej, gardła i migdałków stosuje się pędzlowanie wyciągiem, lub płukanie emulsją trzy razy dziennie, aż do ustąpienia objawów.

W chorobach i wrzodach żołądka, lub jelit zażywa się 2-3 razy dziennie po 20-40 kropli na cukrze lub z wodą przed jedzeniem.

Hemoroidy i schorzenia ginekologiczne leczy się czopkami i gałkami.

Mleczko pszczele:    

Kolejnym, ważnym z punktu widzenia apiterapii produktem jest mleczko pszczele. Jest ono znane w Polsce i na świecie od kilkudziesięciu lat. W latach 60-tych XX wieku uważane było za niemal cudowny lek, rewelacyjny eliksir młodości. Dziś sława ta nieco już przebrzmiała, nadal jednak uważane jest za cenną odżywkę i znakomity lek.

Mleczko pszczele jest wydzieliną gruczołów gardzielowych młodych robotnic. Jest to galaretowata substancja o kremowej barwie, kwaskowym smaku i ostrym zapachu. W rodzinie pszczelej służy do żywienia larw w pierwszych 3 dniach ich rozwoju oraz matki przez cały okres jej rozwoju i życia.

Mleczko podawane larwie matecznej ma bogatszy skład od tego, które otrzymują larwy robotnic. Głównie chodzi tu o zwiększoną zawartość hormonów płciowych. Ten właśnie skład chemiczny powoduje, że ze zwykłego jaja w krótszym czasie wylega się matka obdarzona zdolnością bardzo szybkiej przemiany materii, ogromnej produkcji jaj, długowiecznością i większymi rozmiarami ciała.

Mleczko pszczele zawiera średnio 15% białek, 12% węglowodanów, 3% substancji tłuszczowych oraz 1,2% związków mineralnych.     Ponadto w mleczku znajdujemy do 5% kwasów organicznych, całą gamę witamin i hormonów, w tym hormony płciowe: estradiol, progesteron i testosteron.

Mleczko pozyskiwane jest z mateczników. 1 gram mleczka można uzyskać z 5 mateczników. Jest ono substancją bardzo nietrwałą, dlatego zaraz po odbiorze z ula musi być zakonserwowane poprzez zamrożenie, lub liofilizację, czyli suszenie w próżni. W lodówce można je przechowywać przez kilka tygodni. Można je też dla domowego użytku pomieszać z miodem w ilości 2%. Taka mieszanka zachowuje swoją wartość przez kilka miesięcy. Zawsze jednak trzeba chronić mleczko przed światłem.

Mleczko w stanie świeżym rzadko bywa przedmiotem obrotu detalicznego. Najczęściej do leczenia stosuje się gotowe preparaty wyprodukowane w zakładach farmaceutycznych.

Badania medyczne wskazują na regulujące działanie mleczka pszczelego w procesach przemiany materii i jego właściwości regenerujące tkanki. Bezsprzeczne jest także silne, bakteriobójcze działanie i wpływ na wzrost odporności organizmu. Stwierdzono także korzystny wpływ mleczka na układ nerwowy.

Mleczko pomaga w leczeniu miażdżycy tętnic wieńcowych serca i naczyń krwionośnych w nogach /choroba Buergera/. Używane jest z dobrym skutkiem, jako lek pomocniczy przy leczeniu wrzodów żołądka i dwunastnicy, stanach zapalnych wątroby, woreczka żółciowego i trzustki. Bardzo pomaga w leczeniu cukrzycy. Korzystnie działa także w leczeniu astmy, stanów zapalnych oskrzeli i gruźlicy płuc. Mleczko wykorzystywane bywa z powodzeniem w leczeniu chorób krwi u dzieci i niemowląt, a nawet w chorobach nerwowych i psychicznych.

Największe jednak zastosowanie, znajduje mleczko w geriatrii, czyli leczeniu schorzeń wieku starczego. Poprawia ono krążenie mózgowe, wpływa na polepszenie sprawności umysłowej oraz słuchu i wzroku. Reguluje czynności układu krwionośnego i pokarmowego osób starszych.

Wreszcie mleczko bywa stosowane podobnie jak kit, czy miód do leczenia trudno gojących się ran, oparzeń, odleżyn, liszajów, owrzodzeń, a także w stanach zapalnych błon śluzowych.

Dawkowanie mleczka:                                                                                             

Mleczko świeże, lub liofilizowane zażywa się podjęzykowo, gdyż w zetknięciu z sokami żołądkowymi ulegają rozkładowi niektóre jego składniki.

Mleczko z miodem zażywamy doustnie. Profilaktycznie i przy lżejszych schorzeniach zażywać należy 35-100 miligramów mleczka dziennie. W leczeniu cięższych schorzeń sposób leczenia oraz dawki należy uzgodnić z lekarzem.

Mleczko przyjmujemy zawsze na 0,5 – 1 godziny przed jedzeniem. W wypadku schorzeń przewlekłych kuracje prowadzone powinny być 2 razy w roku i trwać po 2 miesiące.

Mleczko pszczele w latach 70 –tych i 80-tych minionego wieku było produkowane w dużych ilościach przez naszych pszczelarzy, którzy uzyskiwali spore zyski z tego tytułu. Dziś ceny skupu mleczka spadły i wg ogólnej opinii jego produkcja jest mało opłacalna.

Jad:

Jad pszczół, znany w medycynie ludowej środek przeciw chorobom reumatycznym, dziś po wielu badaniach klinicznych jest uznanym w świecie lekiem, stosowanym z dużym powodzeniem w wielu rozmaitych chorobach. Leczenie jadem pszczół zwane jest apitoksynoterapią.

Trzeba zaznaczyć, że w odróżnieniu do innych krajów europejskich, w tym naszych sąsiadów, w Polsce nie zarejestrowano żadnych preparatów leczniczych opartych o jad pszczół. Leczenie takie prowadzą tylko bardzo nieliczni lekarze opierając się głównie na naturalnej aplikacji jadu t.j. poprzez kontrolowane użądlenia. Leczenie takie jest obarczone dużym ryzykiem z uwagi na możliwość wystąpienia tzw. wstrząsu anafilaktycznego u osób szczególnie wrażliwych na jad, dlatego może być stosowane tylko w dobrze wyposażonych gabinetach lekarskich.

W związku z powyższym w naszym kraju nie prowadzi się produkcji i skupu jadu pszczelego, aczkolwiek metody jego pozyskiwania zostały przez naukowców opracowane.

Wosk :   

Ostatni z produktów pszczelich wosk nie ma zastosowania w leczeniu, co najwyżej jest składnikiem kosmetyków, zwłaszcza kremów. Istotne znaczenie ma, jako główny składnik lakierów ekologicznych. Ten aspekt omówiony zostanie w zaleceniach grudniowych.

c) Słowniczek pszczelarski

Marketing – jest to wykonywanie wszelkiej działalności gospodarczej, związanej z przepływem produktów i usług od punktu produkcji pierwotnej do rąk konsumentów w celu zaspokojenia ich potrzeb. W skład strategii marketingowej wchodzi m.in. rozpoznanie potrzeb rynku, wywoływanie popytu, kształtowanie cen, promocja i reklama

Apitoksynoterapia - leczenie za pomocą jadu pszczelego

Nadwrażliwość – występująca u niektórych osób szczególna wrażliwość na jad pszczeli, prowadząca do objawów ogólnych, w tym w skrajnych przypadkach wstrząsu anafilaktycznego. Osoby nadwrażliwe nie mogą zajmować się pszczelarstwem. Nadwrażliwość można leczyć poprzez odczulanie

Wstrząs anafilaktyczny – bardzo silna i gwałtowna reakcja organizmu człowieka na użądlenie objawiająca się wysypką na całym ciele, ogólną opuchlizną, osłabieniem, zaburzeniami pracy serca i oddychania. W skrajnych wypadkach prowadzi do utraty przytomności a nawet śmierci. W razie wystąpienia w.a. konieczna jest szybka pomoc

Miód sekcyjny - /plastrowy/ - miód zasklepiony całkowicie w komórkach dziewiczego plastra i w tej formie przeznaczony do sprzedaży

                                                                               Jan Ślósarz