Metody poddawania matek pszczelich
Podawanie matek pszczelich nadal sprawia niektórym pszczelarzom sporo trudności. Wynika z tego niski procent przyjęć matek, a więc straty finansowe. Warto zatem raz jeszcze przypomnieć sobie metody podawania matek i warunki jakie sprzyjają ich przyjęciu.
Wiadomo, że matka nie będzie przyjęta jeśli w rodzinie jest inna matka, trutówki, lub coś, co ma status matki np. matecznik lub nawet miseczka matecznikowa. Dobra pogoda, intensywny pożytek i obecność dużej ilości młodych pszczół sprzyja przyjmowaniu matek. Wtedy prawie każda metoda jest dobra.
Z kolei stres rodziny wywołany np. rabunkiem, chorobą, głodem, obecnością szkodników, zła nielotna pogoda, brak pożytku i związana z tym agresja nie sprzyjają przyjęciu. Także stare pszczoły ,np. w wypadku tworzenia zsypańców, gorzej przyjmują matkę. Czynniki agresji można zniwelować odymianiem, podkarmianiem lub terroryzowaniem pszczół np. poprzez wytrzepanie przed ul lub oprysk zimną wodą /zsypańce/.
Nowa matka powinna być lepsza od starej tzn. mieć zdolność składania większej ilości jajeczek i być dobrze odżywiona.
Matki nieunasienione, matki unasienione nieczerwiące i mateczniki lepiej przyjmują się przy braku czerwiu otwartego. Matki czerwiące lepiej przyjmują się w obecności czerwiu otwartego.
Przyjęciom sprzyja zgodność genetyczna /rasowa / pszczół i nowej matki i co za tym idzie zgodność feromonowa. Przy braku tej zgodności rodziny trzeba obserwować usuwając ewentualne mateczniki aż do czasu, gdy nowa matka doczeka się swojego potomstwa.
Klateczki z matkami i mateczniki należy umieszczać w pobliżu czerwiu. Nie należy ich umieszczać na obrzeżach gniazda, na pustych plastrach i w miodni.
Matka w klateczce nie może przebywać bez pszczół towarzyszących. Przed poddaniem matki pszczoły w klateczce można wymienić na pochodzące z rodziny do której poddajemy matkę.
Najważniejsze !!!
Nie niepokoić świeżo poddanej matki!
Nie zaglądać do ula minimum 5 dni!
Metody poddawania matek
Poddawanie mateczników:
Rodzinie lub odkładowi poddajemy matecznik na wygryzieniu po matce reprodukcyjnej, lub innej dobrej matce w pasiece. Jeśli matecznik jest na drewnianym korku klinujemy go między górnymi beleczkami ramek w środku gniazda. Matecznik wycięty z plastra mocujemy za pomocą patyczka /zapałki/ bezpośrednio do plastra. Jest to metoda gwarantująca wysoki stopień przyjęcia matek. Po wygryzieniu matkę trzeba oznakować. Nie należy wykorzystywać zbyt często mateczników rojowych, gdyż może to z czasem doprowadzić do zwiększenia rojliwości pszczół w pasiece.
Poddawanie sztucznych mateczników:
Matki umieszczamy w matecznikach wykonanych z papieru nasączonego woskiem, lub z węzy. Mateczniki z matkami zamykamy od góry i mocujemy do ramki blisko czerwiu. U dołu matecznik powinien mieć szczelinę, przez którą matka będzie mogła kontaktować się z pszczołami. Przez 4-5 dni po poddaniu matecznika nie zaglądamy do ula!
Metody bezpośrednie:
Metody te stosujemy tylko przy bardzo dobrej pogodzie i pożytku i dla matek niezbyt wielkiej wartości, gdyż są najmniej skuteczne.
- Starą matkę zabieramy z plastra i na to miejsce natychmiast poddajemy młodą matkę.
- Matkę wpuszczamy pod wieczór przez wylotek do osieroconej rodziny, lekko poddymiając. Matka powinna być przegłodzona przez 40 minut. Przez 4-5 dni nie zaglądać!
Poddawanie matek w izolatorach:
Ramkę z wygryzającym się czerwiem i zapasami wkładamy do izolatora jednoramkowego / bez pszczół/. Do izolatora wpuszczamy matkę. Izolator usuwamy dopiero wtedy, gdy młoda matka zaczerwi ramkę. W międzyczasie sprawdzamy, czy nie pojawiają się mateczniki na ramkach poza izolatorem. Jest to metoda bardzo skuteczna, nadaje się do poddawania szczególnie cennych matek.
Poddawanie matek w klateczkach:
Poddawanie matek inseminowanych – Usuwamy starą matkę. Po 7 dniach niszczymy mateczniki ratunkowe i poddajemy matkę w zamkniętej klateczce. Po dalszych 2 dniach sprawdzamy czy nie ma mateczników i usuwamy zatyczkę klateczki. Przez 5 dni nie zaglądamy do ula!
Poddawanie do odkładu – Matkę poddajemy w zamkniętej klateczce 2-3 godziny po wykonaniu odkładu. Po 2 dniach sprawdzamy, czy nie ma mateczników i otwieramy zatyczkę klateczki. Przez 5 dni nie zaglądamy do ula!
Jan Ślósarz
